درباره ضرب المثل پته اش روی آب افتاد

پته اش روی آب افتاد به چه معنی است؟/ در ادامه

دنیا ضرب المثل زیباسرا

هرگاه راز و سر کسی فاش شود و به اصطلاح دیگر «طشتش از بام افتاده باشد» مجازا می گویند : «فلانی پته اش روی آب افتاد» یعنی اسرار مگویش فاش و برملا گردید.

 دنیا ضرب المثل زیباسرا

آن چه را که امروزه به نام جواز و گذرنامه و بلیط نامیده می شود سابقا «پَتِه» می گفته اند. پته به منظور خروج از کشور همان است که تا چندی قبل به نام «تذکره» نامیده می شد و در حال حاضر آن را گذرنامه و یا به اصطلاح بین المللی «پاسپورت» می گویند که از طرف دولت متبوعه صادر می­شود و در کشور مقصد و مورد نظر به منزله ی اجازه نامه ی اقامت تلقی می گردد.

 دنیا ضرب المثل زیباسرا

پته دیگری در رابطه با موضوع این مقاله وجود داشت که به گفته  ی صاحبان فرهنگ ها و فرهنگنامه  ها : «بند گونه ای بود که در جای جای جوی های نشیب دار می بستند که هم آب نگاه دارد و هم جوی شسته نشود.»

 دنیا ضرب المثل زیباسرا

در حال حاضر که تمام شهرها و غالب روستاهای کشور لوله کشی شده و از آب تصفیه شده ی چاه ها و چشمه سارها استفاده می کنند، واژه ی پته و پته بستن که از آن معنی و مفهوم بند بستن برجای جای جوی های نشیب دار اسفاده شود مهجور و دور از ذهن می باشد. ولی سابقا که لوله کشی نبود و آب مورد احتیاج شهرها در داخل جوی های سرباز (نه سربسته) جریان داشت هرجا که لازم می آمد مقداری از آب جاری به داخل کوچه  های مسیر یا خانه  های مسکونی جریان پیدا کند سد و بند کوچکی از جنس چوب به نام پته در داخل جوی خیابان یا کوچه قرار داده آب را به قدر کفایت (نه کم و نه زیاد) به داخل حوض و آب انبارخانه جریان می دادند تا از آب حوض برای شستشوی ظروف و اثاثیه و ملبوس و از آب نیمه صاف آب انبار که قسمت عمده ی گل و لای و اضافاتش رسوب کرده است برای نوشیدن و به کار بردن درامور خوراک پزی استفاده نمایند.

دنیا ضرب المثل زیباسرا

سابقا افرادی بودندکه در سال های کم آبی و خشکسالی، احتیاج مبرم به آب برای پر کردن حوض و آب انبار به منظور رفع نیازمندی های داخلی، آنان را وا می داشت که در غیر نوبت به حقوق دیگران تجاوز کرده از آب سهمی و نوبتی آنان، سو استفاده کنند.

دنیا ضرب المثل زیباسرا

برای حصول این مقصود نیمه  های شب که تمام سکنه ی آن محله و آبادی بر بستر راحت و آسایش غنوده بودند در داخل جوی پته می بستند و آب می بردند.

دنیا ضرب المثل زیباسرا

بدیهی است در آن نیمه  های شب کمتر کسی متوجه آب دزدی آن شخص می شد، مگر آنکه فشار آب گاهی موجب گردد که پته اش روی آب افتد یعنی فشار آب پته را از جایش کنده به جاهای دیگر ببرد که در این صورت ساکنان خانه های پایین تر پته را بر روی آب می دیدند و راز و سرش بدین وسیله فاش شده قشقرق برپا می شد و آبرویش برباد می رفت.

دنیا ضرب المثل زیباسرا